Wystawa
80. rocznica pogromu Żydów w Jedwabnem
(10.07.1941 r.)
10 lipca br. minęło 80 lat od jednego z najtragiczniejszych wydarzeń w historii ziemi łomżyńskiej – pogromu ludności pochodzenia żydowskiego w Jedwabnem.
Miejska Biblioteka Publiczna w Łomży
Wystawa
10 lipca br. minęło 80 lat od jednego z najtragiczniejszych wydarzeń w historii ziemi łomżyńskiej – pogromu ludności pochodzenia żydowskiego w Jedwabnem.
Niespełna dwa tygodnie przed tym faktem, 29 czerwca 1941 r., szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy Reinhard Heydrich wydał derektywę w sprawie prowadzenia wojny na terenie ZSRR, nakazując podległym jednostkom oraz operujacym w terenie grupom likwidacyjnym (Einsatzgruppen), inspirowanie miejscowej ludności do antagonizmów narodowościowych oraz do dokonywania pogromów antyżydowskich. Hasła te padały na podatny grunt zwłaszcza na terenach Rzeczypospolitej, gdzie przed wybuchem II wojny światowej funkcjonowały silne struktury Narodowej Demokracji, głoszącej hasła antyżydowskie, obwiniając Żydów o drenowanie gospodarki Polski i ubożenie społeczeństwa polskiego. Obszary te obejmujące między innymi gminy powiatu łomżyńskiego, 17 września 1939 roku, w wyniku podpisanego wcześniej paktu Ribbentrop-Mołotow, zostały zaanektowane przez naszego wschodniego sąsiada i następnie włączone w skład Zachodniej Białorusi. W większości przypadków miejscowi Żydzi byli przychylnie nastawieni to tych zmian i aktywnie włączali się do budowy i umacniania nowej administracji na okupowanych terenach. Uczestniczyli również w represjach wobec Polaków, wspomagając w tym organy sowieckich RejKom-ów oraz NKWD, a także w typowaniu ludności polskiej do deportacji w głąb ZSRR.
W Wikipedii hasło „Pogrom w Jedwabnem” określane jest jako „…masowe morderstwo, dokonane przez grupę co najmniej 40 Polaków z niemieckiej inspiracji, zamieszkujących miasto Jedwabne, na kilkuset polskich Żydach, zamieszkujących to miasto i jego okolice 10 lipca 1941 […]. W wyniku zbrodni zginęło co najmniej 340 osób, z czego około 300 zostało żywcem spalone w stodole”.
Mimo upływu czasu, zbrodnia w Jedwabnem budzi wciąż wiele kontrowersji, zarówno wśród historyków, publicystów, jak też i zwykłych obywateli. Pogrom w Jedwabnem, będący jednym z wielu pogromów Żydów w 1941 roku, zapisał się czarną kartą w historii relacji polsko-żydowskich. Jest on także srogą lekcją historii, a zarazem przestrogą na przyszłość. Znalazło to odbicie w ogromnej ilości publikacji na ten temat. Nasza wystawa prezentuje jedynie wydawnictwa książkowe, opisujące to tragiczne wydarzenie. Wszystkie książki wykorzystane w prezentacji pochodzą ze zbiorów regionalnych łomżyńskiej Biblioteki. Wystawa prezentowana jest zarówno w wersji on-line, jak też przez najbliższy miesiąc w wersji tradycyjnej w MBP w Łomży.
Niespełna dwa tygodnie przed tym faktem, 29 czerwca 1941 r., szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy Reinhard Heydrich wydał derektywę w sprawie prowadzenia wojny na terenie ZSRR, nakazując podległym jednostkom oraz operujacym w terenie grupom likwidacyjnym (Einsatzgruppen), inspirowanie miejscowej ludności do antagonizmów narodowościowych oraz do dokonywania pogromów antyżydowskich. Hasła te padały na podatny grunt zwłaszcza na terenach Rzeczypospolitej, gdzie przed wybuchem II wojny światowej funkcjonowały silne struktury Narodowej Demokracji, głoszącej hasła antyżydowskie, obwiniając Żydów o drenowanie gospodarki Polski i ubożenie społeczeństwa polskiego. Obszary te obejmujące między innymi gminy powiatu łomżyńskiego, 17 września 1939 roku, w wyniku podpisanego wcześniej paktu Ribbentrop-Mołotow, zostały zaanektowane przez naszego wschodniego sąsiada i następnie włączone w skład Zachodniej Białorusi. W większości przypadków miejscowi Żydzi byli przychylnie nastawieni to tych zmian i aktywnie włączali się do budowy i umacniania nowej administracji na okupowanych terenach. Uczestniczyli również w represjach wobec Polaków, wspomagając w tym organy sowieckich RejKom-ów oraz NKWD, a także w typowaniu ludności polskiej do deportacji w głąb ZSRR.
W Wikipedii hasło „Pogrom w Jedwabnem” określane jest jako „…masowe morderstwo, dokonane przez grupę co najmniej 40 Polaków z niemieckiej inspiracji, zamieszkujących miasto Jedwabne, na kilkuset polskich Żydach, zamieszkujących to miasto i jego okolice 10 lipca 1941 […]. W wyniku zbrodni zginęło co najmniej 340 osób, z czego około 300 zostało żywcem spalone w stodole”.
Mimo upływu czasu, zbrodnia w Jedwabnem budzi wciąż wiele kontrowersji, zarówno wśród historyków, publicystów, jak też i zwykłych obywateli. Pogrom w Jedwabnem, będący jednym z wielu pogromów Żydów w 1941 roku, zapisał się czarną kartą w historii relacji polsko-żydowskich. Jest on także srogą lekcją historii, a zarazem przestrogą na przyszłość. Znalazło to odbicie w ogromnej ilości publikacji na ten temat. Nasza wystawa prezentuje jedynie wydawnictwa książkowe, opisujące to tragiczne wydarzenie. Wszystkie książki wykorzystane w prezentacji pochodzą ze zbiorów regionalnych łomżyńskiej Biblioteki. Wystawa prezentowana jest zarówno w wersji on-line, jak też przez najbliższy miesiąc w wersji tradycyjnej w MBP w Łomży.
