Autor Kamienia na kamieniu i Widnokręgu, jeden z najświetniejszych powieściopisarzy polskich świętuje właśnie jubileusz dziewięćdziesiątych urodzin. Oprócz powieści ma w dorobku kilka sztuk teatralnych, takich jak Klucznik czy Złodziej. Przez blisko ćwierć wieku pracował jako redaktor Ludowej Spółdzielni Wydawniczej, ponadto kierował redakcjami kwartalnika „Regiony” oraz dwutygodnika „Sycyna”.
Urodził się w Dwikozach 25 marca 1932 roku. Dzieciństwo i młodość spędził w okolicach Ćmielowa, Starachowic oraz Sandomierza, gdzie ukończył liceum. W latach 1951–1956 studiował filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Podczas studiów zadebiutował jako krytyk literacki na łamach „Tygodnika Powszechnego”. Po studiach zamieszkał w Warszawie, gdzie podjął pracę redaktora w Ludowej Spółdzielni Wydawniczej. Pierwsza jego powieść Nagi sad ukazała się w 1967 roku. Był to tzw. spóźniony debiut, bowiem pisarz miał wówczas 35 lat. Kolejna – Pałac – ukazała się trzy lata później. Wielkim wydarzeniem wydawniczym i literackim okazała się powieść Kamień na kamieniu, opublikowana w roku 1984 (ale rok wcześniej drukowana w odcinkach na łamach miesięcznika „Twórczość”). Pisarz pracował nad nią kilkanaście lat! Również książkową edycję Widnokręgu z 1996 roku poprzedził druk w odcinkach w „Twórczości”. Za powieść tę Myśliwski otrzymał – przyznaną po raz pierwszy w 1997 roku – Nagrodę Literacką „Nike”.
Wcześniej, pisarz zainteresował się filmem i teatrem. W 1972 roku, na podstawie jednego wątku powieści Nagi sad, napisał scenariusz filmu Przez dziewięć mostów, który zrealizował Ryszard Ber. W latach 1973–1978 na łamach „Dialogu” opublikował dramaty Złodziej oraz Klucznik, które natychmiast zostały wystawione przez Teatr Polski w Warszawie. Ogłoszony w roku 1988 w dwu numerach „Twórczości” obszerny dramat Drzewo, tego samego roku, w tym samym teatrze wystawił Kazimierz Dejmek. Reżyser ten w 2000 roku w Teatrze Narodowym pokazał też Requiem dla gospodyni. Co ciekawe: Klucznika zekranizował Wojciech Marczewski (z wielkimi rolami Tadeusza Łomnickiego i Wirgiliusza Grynia), zaś Pałac – Tadeusz Junak (ze znakomitą rolą Janusza Michałowskiego), natomiast Kamień na kamieniu Ryszard Ber (w roli Szymona Pietruszki wystąpił Jerzy Radziwiłowicz). Izabella Cywińska przeniosła na ekran rozdział Widnokręgu zatytułowany W poszukiwaniu zgubionego buta.
W roku 1975 Myśliwski założył kwartalnik społeczno-kulturalny „Regiony”, poświęcony kulturze chłopskiej, wiejskiej, ludowej, którym kierował do 1999 roku. Wokół tego pisma zgromadził szereg znakomitych autorów, takich jak Marian Pilot, Roch Sulima, Klemens Górski czy Wacław Tkaczuk. Na jego łamach często publikowali Zygmunt Kubiak i Henryk Bereza. W 1993 roku powołał do życia „Sycynę”, ukazującą się najpierw jako kwartalnik, a potem dwutygodnik (do 1999 roku). W roku 2004 na łamach miesięcznika „Twórczość” zamieścił szkic Kres kultury chłopskiej, będący efektem jego wieloletnich rozmyślań na temat świata, którego domeną był język mówiony. Twórca powoływał się na opowieści, jakie zasłyszał w czasach dzieciństwa; które zostały wypowiedziane na głos, lecz nigdy nie zostały zapisane, wskutek czego istnieją już tylko w jego pamięci.
W XXI wieku pisarz ogłosił trzy obszerne powieści: Traktat o łuskaniu fasoli (2006), Ostatnie rozdanie (2013) i Ucho igielne (2018). Za Traktat przyznano mu – jako pierwszemu autorowi – Nagrodę „Nike” po raz drugi. Ale to nie jedyne honory, jakie spadły na Wiesława Myśliwskiego, którego twórczość zgodnie i wysoko cenią czytelnicy oraz krytycy literaccy i uniwersyteccy badacze. Za Traktat otrzymał wszak nagrody: Nagrodę Literacką Gdynia oraz nagrodę miesięcznika „Odra” i TVP Kultura. Za całokształt twórczości uhonorowano pisarza nagrodami: im. Władysława Reymonta, im. Samuela Bogumiła Lindego, im. Franciszka Karpińskiego, im. Adama Mickiewicza. W roku 2011 pisarz dostał Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej, w 2014 – Nagrodę Literacką m.st. Warszawy w kategorii twórca warszawski, zaś w 2019 – tę samą nagrodę, ale tym razem w kategorii proza za Ucho igielne. W roku 2017 na Festiwalu Stolica Języka Polskiego w Szczebrzeszynie pisarz otrzymał tytuł Człowieka Słowa. Jest doktorem honoris causa uniwersytetów Opolskiego i Rzeszowskiego oraz Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach. W roku ubiegłym Polski PEN Club przyznał mu Nagrodę im. Jana Parandowskiego.
Pisane z reguły w pierwszej osobie powieści Wiesława Myśliwskiego są atrakcyjne nie tylko pod względem intrygującej fabuły, ale także przemyślnie skonstruowanej kompozycji i dzięki żywemu, obrazowemu i sugestywnemu językowi. Ponadto skrzą się od błyskotliwych myśli, mających charakter wręcz sentencji czy aforyzmów, takich jak te zaczerpnięte z Ucha igielnego: „Każda rzecz ma dwie strony, każda myśl i każde słowo. Nic nie jest jednoznaczne (…). Jednoznaczność to złudzenie”, „Nie jest winą starości, że niemodna, podobnie jak i młodości, że modna”, „Człowiek jest tam, gdzie jest, a nie gdzie był”, „Rozum do prawdy ma się jak pięść do nosa”, „Życie człowiek nosi w sobie. Nie opowie, to go nie ma”
źródło: bn.org.pl
fot. Janusz Drzewucki